• Website over de 23 grondrechten in de Nederlandse Grondwet
 

Eindrapport Staatscommissie Parlementair stelsel verschenen

Na bijna twee jaar werken heeft de Staatscommissie Parlementair stelsel haar eindrapport Lage Drempels, hoge dijken aangeboden aan minister Ollongren van Binnenlandse Zaken.

Belangrijkste conclusie van de commissie onder leiding van de Noord-Hollandse commissaris van de Koning Johan Remkes is dat er aanpassingen nodig zijn om de Nederlandse democratie voorbereid te laten zijn op de toekomst.

Minister Ollongren gaat met het rapport naar het kabinet om te bespreken wat er met de voorstellen van de commissie gaat gebeuren. Als ze daar een besluit over genomen hebben, schrijft de minister daarover een brief aan de Tweede Kamer. De minister beloofde bij de presentatie dat de kabinetsreactie dit voorjaar te verwachten is.

OVERZICHT BELANGRIJKSTE AANBEVELINGEN

Voorstellen versterken democratie

  • De commissie wil de kiezers bij de Tweede Kamerverkiezingen de mogelijkheid geven om óf op de hele lijst van een partij te stemmen óf op één persoon van die partij. Zo zal de band tussen kiezers en gekozenen versterkt kunnen worden, denkt de commissie.
  • Na de verkiezingen wijst op dit moment de Tweede Kamer een formateur aan om een nieuw kabinet te gaan vormen. De commissie vindt dat de kiezers op de dag van de Tweede Kamerverkiezingen ook zélf de formateur van het nieuwe kabinet moeten kunnen kiezen. Kandidaat-formateurs kunnen vóór de verkiezingen duidelijk maken met welke partijen zij samen in een kabinet willen gaan zitten.
  • De commissie pleit voor de invoering van het correctief bindend referendum om de Nederlanders de mogelijkheid te geven zelf iets over sommige wetten te kunnen zeggen. Correctief betekent dat de kiezers een wet kunnen tegenhouden die al door de Tweede en de Eerste Kamer is aangenomen. Om dit te bereiken moet een meerderheid bestaande uit meer dan eenderde van de kiesgerechtigden tegen de wet stemmen.

Voorstellen versterken democratische rechtsstaat

  • De commissie pleit voor het instellen van een Constitutioneel Hof dat wetten aan de klassieke grondrechten uit de Grondwet mag toetsen. Zo zullen burgers beter beschermd kunnen worden tegen wetten die mogelijk inbreuk maken op hun grondwettelijke rechten.
  • De commissie wil de kennis en vaardigheden van de burgers over democratie versterken, bijvoorbeeld door op school verplicht aandacht te besteden aan democratie en rechtsstaat. De staatscommissie stelt ook voor om voortaan op 5 mei de Nationale Dag van de Vrijheid te vieren.
  • Politieke partijen moeten zich in hun verkiezingscampagnes aan strengere regels houden. Zodat moet het de ontvanger onmiddellijk duidelijk zijn wie de afzender is van politieke advertenties en wie ervoor heeft betaald. Ook moet er een limiet komen aan giften aan politieke partijen.
  • De commissie vindt dat het in het uiterste geval mogelijk moet zijn partijen te verbieden. Bijvoorbeeld als de partij oproept tot geweld of discriminatie. Voor zo’n verbod moeten er duidelijke regels komen. De commissie wil deze opnemen regels in een nieuwe Wet voor de politieke partijen.

Voorstellen versterking parlement

  • De commissie adviseert dat de Tweede Kamer vaker zelf onderzoek in de samenleving moet gaan doen en dat zij daarbij extra ondersteuning moet krijgen.
  • Als het aan de commissie ligt, krijgt de Eerste Kamer het zogeheten terugzendrecht. Als de Tweede Kamer een wetsvoorstel aanneemt, gaat het naar de Eerste Kamer. Stel dat de Eerste Kamer problemen in het voorstel ziet, dat heeft deze op dit moment slechts twee mogelijkheden: óf de wet helemaal wegstemmen óf wetsvoorstel ondanks de problemen toch maar goedkeuren. Het terugzendrecht geeft de Eerste Kamer een extra mogelijkheid: namelijk de wet verbeteren en terugsturen naar de Tweede Kamer die vervolgens beslist men deze aanpassingen accepteert.

Volledige tekst eindrapport 'Lage Drempels, hoge dijken' Staatscommissie Parlementair stelsel

 

EERDERE BERICHTGEVING STAATSCOMMISSIE

Nieuwsarchief

Uitgelicht

Mag je een partij verbieden?

De volksvertegenwoordiging staat in principe open voor alle leden van het volk, mits ze voldoende stemmen halen. Welke overtuigingen ze koesteren doet er niet toe. Al leggen ze wel een eed (of belofte) af op de Grondwet, dat schept toch enige verplichting, zou je zeggen. Temeer omdat daar sinds kort, afgelopen augustus, de volgende bepaling aan is toegevoegd: 'De Grondwet waarborgt de grondrechten en de democratische rechtsstaat.

Aldus Stevo Akkerman in Trouw van 18 november 2022. Er gaan steeds meer stemmen op om Forum voor Democratie te verbieden. Hebben we dat punt bereikt toen Forum-Kamerlid Guido van Meijeren bedacht dat je met een volksopstand de regering kon verdrijven? Zou Forum dezelfde weg opgaan als de Centrumpartij '86? Die werd in 1998 door de rechter verboden onder verwijzing naar art. 8 Gw.

Stevo Akkerman aarzelt. Sinds 2018 vraagt de Tweede Kamer om een Partijwet waarin expliciet vastligt wat je als partij moet hebben gedaan om verboden te worden. Die wet afwachten of nu ingrijpen? Akkerman breekt zich er nog steeds het hoofd over.
(21.11.2022)

Bekijk oude afleveringen Uitgelicht

Pas verschenen

demonstratierecht cov1Berend Roorda e.a.
Recente demonstratie- en vergaderingsrechtelijke vraagstukken

Aanleiding voor het maken van dit boek is een evaluatie van de Wet openbare manifestaties tegen de achtergrond vande vraag: voldoet de wet opgewassen aan de eisen van deze tijd? Auteurs Berend Roorda, Jan Brouwer en Jon Schilder behandelen tal van actuele vraagstukken, zoals de boerenprotesten, protestacties bij abortusklinieken, eenmansprotesten en demonstraties tegen bestemmingsplannen. Ook staan ze stil bij thema’s als de strafbaarheid van het gedrag van demonstranten en een mogelijk verbod op gezichtsbedekking bij manifestaties.

Dankzij de brede opzet van het boek komen tal van facetten van demonstraties, die de afgelopen tijd in het nieuws zijn, in het boek aan bod inclusief alle jurisprudentie. Het boek vormt tevens een prachtige aanvulling op de dissertatie Het recht om te demonstreren waar Berend Roorda in 2016 op promoveerde bij Brouwer en Schilder, die bij dit boek zijn medeauteurs zijn. (Zie Literatuurlijst.)
(01.02.2023)

 

Kijk hier voor meer nieuwe publicaties

 

 

Knipoog

Een eerste vereischte

Mr. Dirk Fock zat namens de Liberale Unie in de Tweede Kamer en was Kamervoorzitter tussen 1917 en 1920. Hij was voorzitter in een bijzondere tijd. Pieter Jelles Troelstra verklaarde op 12 november 1918 in de Tweede Kamer dat de socialisten zich verplicht voelden om de staatsmacht te grijpen.

Dirk Fock zei dat je als voorzitter van het parlement meer tot je beschikking had dan alleen het reglement van orde:
Een eerste vereischte van een voorzitter is dat hij zich nooit boos maakt en altijd zijn humeur behoudt. Een feit is dat men met een grap zelfs de woeligste Kamer tot bedaren kan brengen.

Citaat uit Gerry van der List, Boven de partijen, pag. 164 (18.11.22)

 

Bekijk oude afleveringen Knipoog