In dit dossier proberen we u steeds de actuele stand van zaken te geven rond de verschillende voorstellen. We gaan slechts in op de voorstellen die direct of indirect te maken hebben met de Grondwetsartikelen 1 t/m 23.
Procedure Grondwetswijziging
Er moeten vijf stappen gezet worden om tot een Grondwetswijziging te komen.
- Stap 1 Eerste lezing door Tweede Kamer
besluitvorming bij gewone meerderheid - Stap 2 Eerste lezing door Eerste Kamer
besluitvorming bij gewone meerderheid - Stap 3 Tweede lezing door nieuwe Tweede Kamer
besluitvorming bij 2/3 meerderheid - Stap 4 Tweede lezing door nieuwe Eerste Kamer
besluitvorming bij 2/3 meerderheid - Stap 5 Na publicatie in het Staatsblad treedt de wet in werking
Stand van zaken
Bijgewerkt: 05.02.2020
Stap 1
Op weg naar eerste lezing door Tweede Kamer
Nw. art. Gw Modernisering rol van de Koning
- initiatief PVV (ingediend 2011)
Nw. art. Gw De rol van de Koning bij kabinetsformaties
- initiatief PVV (ingediend 2011)
Nw. art. Gw Terugzendrecht voor Eerste Kamer
- regeringsvoorstel (ingediend 2020)
Toelichting Op aanbeveling van de Staatscommissie Parlementair stelsel. Op dit moment kan de Eerste Kamer alleen maar ‘ja’ of ‘nee’ zeggen tegen een wetsvoorstel dat door de Tweede Kamer is aangenomen. Met een terugzendrecht krijgt de Eerste Kamer een extra mogelijkheid. Als zij vindt dat een wetsvoorstel verbeterd kan worden, dan kan zij het veranderen en terugsturen aan de Tweede Kamer. De Tweede Kamer moet dan beslissen of ze akkoord gaat met de veranderingen.
Stap 2
Op weg naar eerste lezing door Eerste Kamer
Nw. art. Gw Een tweederde meerderheid vereiste voor goedkeuring Europese verdragen
- initiatief LPF, SGP (ingediend 2006)
- Stap 1 TK 22.09.2015
- Stap 2 EK 24.01.2017
- wachten op eindrapport Commissie-Remkes
Nw. art. Gw Wijziging zittingstermijn Eerste Kamer van vier naar zes jaar; om de drie jaar wordt de helft gekozen
- regeringsvoorstel (ingediend 2020)
- Stap 1 TK 08.12.2020
Toelichting Op aanbeveling van de Staatscommissie Parlementair stelsel. De leden van de Eerste Kamer krijgen een zittingstermijn van zes in plaats van vier jaar. Om de drie jaar wordt dan de helft van de leden gekozen door de Provinciale Staten. Deze manier van kiezen bestond tot 1983. Een langere zittingstermijn van de Eerste Kamer past bij haar rol als bewaker van de kwaliteit van de wetgeving, op enige afstand van de actuele politiek in de Tweede Kamer, aldus het kabinet.
Nw. art. Gw Wijziging procedure Grondwetswijziging
- regeringsvoorstel (ingediend 2020)
- Stap 1 TK 08.12.2020
Toelichting Op aanbeveling van de Staatscommissie Parlementair stelsel. Bij de tweede lezing van een Grondwetswijziging vergaderen Tweede Kamer en Eerste Kamer samen. In zo'n gezamenlijke vergadering moet 2/3 van de leden voor zijn. Doordat de Kamers gezamenlijk beslissen, wordt voorkomen dat zij op zo’n belangrijk moment tegenover elkaar komen te staan.
Stap 3
Op weg naar tweede lezing door Tweede Kamer
Preambule Toevoeging van de preambule 'De Grondwet waarborgt de grondrechten en de democratische rechtsstaat'
- regeringsvoorstel (ingediend 2012/2016)
- Stap 1 TK 06.06.2017
- Stap 2 EK 06.03.2018
Toelichting In de huidige Grondwet is het uitgangspunt van de algemene bepaling niet expliciet opgenomen, al is het wel richtinggevend voor wetgeving en praktijk. Met de wijziging van de Grondwet wordt uitvoering gegeven aan de wens van de Eerste Kamer (motie Engels c.s. in 2012) naar aanleiding van het rapport van de Staatscommissie Grondwet. Oorspronkelijk voorstel uit 2012: 'De Grondwet waarborgt de democratie, de rechtsstaat en de grondrechten.'
De regering heeft dit voorstel overgenomen in juni 2016. De algemene bepaling geeft de contouren aan voor het lezen en begrijpen van de Grondwet. Door amendement Koopmans is de tekst gewijzigd.
Art. 1 Gw 'Handicap' en 'hetero- of homoseksuele gerichtheid' als antidiscriminatiegronden
- initiatief D66, GroenLinks en PvdA (ingediend 2010)
- Stap 1 TK 30-06-2020
- Stap 2 EK 09-02-2021
Toelichting Dit initiatiefvoorstel van de Tweede Kamerleden Bergkamp (D66), Özütok (GroenLinks) en Van den Hul (PvdA) voegt handicap en seksuele gerichtheid als verboden discriminatiegronden toe aan art.1 Gw.
Er ligt nog een motie die 'abortus op grond van een handicap' discriminerend noemt ten opzichte van kinderen zonder handicap.
Art. 13 Gw Modernisering formulering brief-, telefoon- en telegraafgeheim
- regeringsvoorstel (ingediend 2014}
- Stap 1 TK 14-09-2017
- Stap 2 EK 11-07-2017
Art. 17 Gw Toevoeging van een bepaling over het recht op een eerlijk proces: 'Ieder heeft bij het vaststellen van zijn rechten en verplichtingen of bij het bepalen van de gegrondheid van een tegen hem ingestelde vervolging recht op een eerlijk proces binnen een redelijke termijn van een onafhankelijke en onpartijdige rechter.
- regeringsvoorstel (ingediend 2016)
- Stap 1 TK 11.07.2016
- Stap 2 EK 20.02.2017
Art. 55 Gw Door niet-ingezetenen gekozen kiescollege voor de verkiezing van de Eerste Kamer
- regeringsvoorstel (ingediend 2020)
- 1e stap TK 02.06.2020
- 2e stap EK 13.10.2020
Toelichting Dit voorstel is het gevolg van een afspraak in het regeerakkoord Rutte III. Het is een aanpassing van het stemproces zodat Nederlanders die in het buitenland wonen, hun kiesrecht voor de Eerste Kamer kunnen uitoefenen bij gebrek aan een Provinciale Staten.
Stap 4
Op weg naar tweede lezing door Eerste Kamer
Geen voorstellen die wachten op Stap 4
Stap 5
Afgeronde voorstellen
Art. 131 Gw Deconstitutionalisering benoeming CdK en burgemeester, Art.131 verdwijnt uit de Grondwet
- initiatief Gerard Schouwen (D66) (ingediend 2013)
tweede lezing door Rob Jetten (D66) - Stap 1 TK 12.09.2014
- Stap 2 EK 28.04.2015
- Stap 3 TK 23.01.2018
- Stap 4 EK 20.11.2018
Ingetrokken voorstellen
Art. 120 Gw Het invoeren van een rechterlijke toetsing
- initiatief GroenLinks (ingediend 2002)
- ingetrokken 09.10.2018
Nw. art. Gw Nederlandse taal in de Grondwet
- regeringsvoorstel (ingediend 2010)
- ingetrokken 15.02.2018
Nw.art. Gw Zorgplicht voor dieren
- initiatief GroenLinks (ingediend 2006)
- ingetrokken 15.01.2019