• Website over de 23 grondrechten in de Grondwet
 

Bij komende waterschapsverkiezingen minder 'geborgde' zetels

Op 29 november stemde de Eerste Kamer in met een initiatiefwet om de 'geborgde' zetels in waterschapsbesturen te schrappen en zo de invloed van de kiezers te vergroten.

De waterschappen gelden als de oudste democratische organen van Nederland. Ze ontstonden al in de middeleeuwen om alle betrokken partijen bij de bescherming tegen het water invloed op het beleid te geven onder het motto 'Wie betaalt, bepaalt'. Sinds de nieuwe Waterschapswet van 1992 kennen we om de vier jaar directe waterschapsverkiezingen voor alle stemgerechtigde burgers.
Naast de democratisch gekozen waterschapsbestuurders kwamen er ook zeven tot negen zogeheten 'geborgde zetels' voor de landbouw, de natuurorganisaties en het bedrijfsleven.

In mei 2020 bracht de Commissie-Boelhouwer haar advies Geborgd gewogen uit over het functioneren van de nieuwe waterschapsbesturen. De commissie kwam tot de conclusie dat een waterschap best zonder zulke geborgde zetels kan. Belangrijk argument van de commissie was dat de klimaatverandering de verdeling van water meer van algemeen belang maakt dan het belang van een bepaalde groep.

Kort daarna kwamen Laura Bromet (GroenLinks) en Tjeerd de Groot (D66) met een initiatiefwet om de geborgde zetels af te schaffen. Dankzij een amendement van de ChristenUnie zwakte de Tweede Kamer het wetsvoorstel af: alleen de zetels van bedrijven komen te vervallen en het totaal aantal geborgde zetels wordt teruggebracht naar vier (twee landbouw en twee natuur). De Tweede Kamer ging op 31 mei 2022 akkoord met de initiatiefwet, op 29 november volgde de instemming van de Eerste Kamer.
Het volgende probleem diende zich aan. Wilde de initiatiefwet ingevoerd worden vóór de waterschapsverkiezingen in maart 2023, dan was haast geboden. De wet moest namelijk uiterlijk 18 december in het Staatsblad gepubliceerd worden, omdat die dag de procedure van de Kiesraad van start moet. Op 1 december nam de Kamer in een spoeddebat een motie aan waarin de regering nog eens tot spoed  werd gemaand.
De fatale datum werd gehaald. De Wet tot wijziging van de Waterschapswet stond op 16 december 2022 in het Staatsblad en dus zijn er bij de komende waterschapsverkiezingen op 15 maart 2023 minder geborgde zetels. .

Uitgelicht

Hoe goed kent u de Grondwet?

In het Nederlands Juristenblad van 2 juni 2023 publiceerde Jelle But het artikel ‘Grondwet begrepen door gewone mensen’. Hij doet onderzoek naar de internalisering van het constitutioneel recht.
In het onderzoek geeft 91 procent van de respondenten aan dat ze de Grondwet belangrijk vinden. Zo’n 74 procent zegt de Grondwet ‘op hoofdlijnen’ te kennen, 7 procent denkt de Grondwet ‘goed’ te kennen en 19 procent antwoordt de Grondwet ‘helemaal niet’ te kennen.
Volgens Jelle But zijn de Nederlanders tamelijk zelfverzekerd over hun kennis van de Grondwet. De vraag of de respondenten wisten over wat voor soort normen en waarden het de Grondwet gaat – zonder de exacte inhoud te kennen - antwoordt 89 procent deze te kennen. Maar liefst 42 procent echter geeft aan nooit een artikel uit de Grondwet te hebben gelezen …
(06.08.2023)

Bekijk oude afleveringen Uitgelicht

Pas verschenen

demonstratierecht cov1Herman Tjeenk Willink
Het tij tegen

Minister van Staat Herman Tjeenk Willink ziet op tal van plekken in de Nederlandse samenleving de democratie haperen. In het recente verleden heeft hij er al met enige regelmaat over gepubliceerd. Onlangs verscheen een nieuw boek van zijn hand onder de titel Het tij tegen - De democratische rechtsorde als fundament.
NRC schreef erover: ‘In Het tij tegen stroopt de minister van Staat nog één keer de mouwen op om het land de oren te wassen over onze falende liefde voor de democratische rechtsorde.’
In zijn boek noemt Tjeenk Willink de dominantie van het geld als ijkpunt voor beleid en het denken in termen van management als belangrijke oorzaken van het gebrek aan vertrouwen in de politiek en het wegvallen van het draagvlak onder het overheidshandelen. (19.06.2023)

 

Bekijk overzicht pas verschenen boeken

 

 


Knipoog

Sociaal Contract

Nieuw Sociaal Contract van Pieter Omtzigt mag een nieuwe politieke partij zijn, de wortels van het Sociaal Contract zijn eeuwenoud. Rousseau introduceerde het in 1762 in zijn Du contrat social ou principes du droit politique. Hij schreef dat het recht om zijn stem uit te brengen hem de plicht geeft om zich te verdiepen in zaken van algemeen belang, om er bescheiden aan toe te voegen: ‘Hoe gering mijn invloed daarop ook mag zijn’.

De Staatsregeling voor het Bataafsche Volk uit 1798 geldt als de eerste ‘echte’ Nederlandse grondwet en was - uiteraard – geïnspireerd door de ideeën van Rousseau. Meteen al in artikel 2 gaat het over het sociaal contract dat aan de basis ligt van de manier waarop de staat is ingericht:
‘Het Maatschappelijk Verdrag wijzigt, noch beperkt, de natuurlijke regten van den Mensch, dan in zoo verre zulks, ter bereikinge van dat oogmerk, noodzaaklijk is.’
(28.08.23)

Bekijk oude afleveringen Knipoog