Website over de 23 grondrechten in de Grondwet

Nieuws

Minister wil poortwachter bij rechtsbijstand

Om de oplopende kosten van de sociale advocatuur terug te dringen wil minister Dekker eerst een 'poortwachter' laten beslissen of iemand recht heeft op een gesubsidieerde advocaat.

In een brief van 9 november 2018 aan de Tweede Kamer kwam minister Sander Dekker van Rechtsbescherming met een plan om de rechtsbijstand drastisch te wijzigen. Op deze manier wil hij oplopende kosten van de sociale advocatuur terugdringen. Het aantal zaken waarbij gebruik is gemaakt van gesubsidieerde advocaten, is sinds 2000 met meer dan veertig procent gestegen. De kosten zijn opgelopen tot meer dan 400 miljoen euro per jaar.

Centraal in het plan van de minister staat een 'poortwachter'. Dit zou een instelling moeten worden die voorafgaand aan de rechtsgang moet beslissen of iemand al dan niet recht heeft op een gesubsidieerde advocaat. In zijn toelichting stelde Dekker dat in het nieuwe systeem de toegang tot de rechtsbijstand voor iedereen gegarandeerd blijft. Hij vergelijkt de poortwachter met de huisarts die beslist over het al dan niet doorverwijzen naar de specialist.

Onmiddellijk barstte er een storm van kritiek over de plannen los. Vaak werd gewezen op art. 18 Gw waarin de rechtsbijstand als grondrecht geformuleerd is. Er waren druk bezochte prostestacties van advocaten tegen de plannen.
In Dagblad Trouw van 16 januari 2019 citeerde Wouter Veraart, hoogleraar Rechtsfilosofie aan de VU, het verhaal 'Voor de wet' van Kafka:
Vóór de Wet staat een wachter. Bij deze wachter komt een man van buiten en verzoekt toegang tot de Wet. De wachter zegt, dat hij hem nu geen toegang kan verlenen. De man denkt na en vraagt of hij dan naderhand naar binnen zou mogen. 'Het is mogelijk', zegt de wachter, 'maar nu niet'.
Volgens Veraart laat dit citaat van Kafka mooi zien wat er in de plannen van Dekker verkeerd gaat:
Ook de minvermogende Nederlandse burger moet straks een heel hoge drempel over voor hij eventueel zijn recht kan halen bij een onafhankelijke rechter. De poortwachter kan hem de weg naar de wet immers in veel gevallen versperren. Dan resteren slechts procedures van bezwaar en beroep tegen die afwijzende beschikking.

Bij de behandeling in de Tweede Kamer van de brief van minister Dekker op 23 januari 2019 was er met name vanuit de oppositie veel kritiek op de plannen. Aan het eind van het debat deed minister Dekker de toezegging om het nieuwe principe eerst aan de Raad van State voor te leggen voor hij verder gaat met het uitwerken van de plannen.

 

 

Uitgelicht

Het kan wéér gruwelijk mis gaan

De risico’s die tot het Toeslagenschandaal hebben geleid, zijn niet verdwenen, stelde voorzitter Van Nispen van de enquêtecommissie Fraudebeleid en Dienstverlening:vast bij de presentatie van hun eindrapport Blind voor mens en recht:
De blindheid voor mensen en voor hun rechten is er nog steeds. Een indringende constatering is dan ook dat het wéér gruwelijk mis kan gaan. Dit kan morgen weer gebeuren, zo lang de overheid zich niet aan de eigen wetten houdt. Zo lang grondrechten niet worden gerespecteerd, waarborgen ontbreken en rechtsstatelijk handelen niet dagelijks in praktijk wordt gebracht. Zo lang geen invulling wordt gegeven aan macht en tegenmacht. Zo lang de staatsmachten blind blijven voor mens en recht. Zo lang blijft het risico bestaan dat mensen door overheidshandelen worden vermorzeld. Dat kan ieder van ons overkomen.

 

Bekijk oude afleveringen Uitgelicht

Nieuw verschenen

gogel

Jan Postma
Alexander Gogel (1765-1821)
Grondlegger van de Nederlandse staat

Alexander Gogel was een overtuigd patriot en maakte snel carrière in de Bataafse Republiek en de Franse tijd. Hij staat bekend als de man die het nieuwe financiële systeem van de Bataafse eenheidsstaat organiseerde. Ook was Gogel betrokken bij het opstellen van de Staatsregeling van 1798. Jan Postma schreef enige tijd geleden al weer een lijvige biografie van Alexander Gogel waarin hij hem vanwege zijn verdiensten als ‘Grondlegger van de Nederlandse staat’ bestempelt.
Postma beschrijft Alexander Gogel onder andere als strijdbaar voorstander van de afschaffing van de gilden. Gelijkheid betekende voor Gogel ook een vrije toegang tot alle beroepen. Opmerkelijk was zijn betrokkenheid bij de Nationale Konst-Gallery, de voorloper van het huidige Rijksmuseum. De basis van de collectie vormde de verbeurd verklaarde collectie van voormalig stadhouder Willem V.
(26.10.2023)

Bekijk overzicht nieuwe boeken

Knipoog

Zekerheid en bescherming

In 1798 kreeg Nederland zijn Staatsregeling voor het Bataafsche Volk waarin vrijheid, gelijkheid en broederschap - de beginselen van de Franse Revolutie - voorop stonden. Van de 23 grondrechten in de Grondwet kwamen maar liefst al 21 in de een of andere vorm in deze eerste staatsregeling voor.
In onze ingewikkelde maatschappij komen de spelregels van de Bataafse Republiek verrassend eenvoudig over. Neem artikel L over de manier waarop de staat met vreemdelingen moet omgaan:
‘De Maatschappij ontvangt alle Vreemdelingen, die de weldaaden der vrijheid vreedzaam wenschen te genieten, in haar midden, verleenende denzelven alle zekerheid en bescherming.’
(25.10.23)

Bekijk oude afleveringen Knipoog