Bij Uitgeverij Van Brug verscheen deze maand het boek Weg met de koning! - Twee eeuwen majesteitsschennis in Nederland. Auteur Gerard Aalders belicht het verschijnsel in historisch perspectief en komt tot de conclusie dat majesteitsschennis in het verleden buitengewoon willekeurig werd toegepast. (12.02.16)
Lex Maiestas
Aalders begint zijn boek in het klassieke Rome waar een wet ingevoerd werd om de Maiestas, ofwel de hoogheid van de Romeinse staat, te beschermen. Keizer Tiberius misbruikte de Lex Maiestas echter om zichzelf te beschermen tegen kritiek. Een activiteit die volgens Aalders van alle tijden blijkt.
Chronologisch
In het boek ligt de nadruk op de laatste twee eeuwen. Aalders geeft tal van voorbeelden van majesteitsschennis en hoe de autoriteiten hiermee omgingen. Zoals de drie ‘boerenpummels' uit het Groninger Noordhorn die in 1889 voor de rechtbank in Leeuwarden stonden 'onder den beschuldiging den Koning gehoond te hebben'. Op een kermis hadden ze gezongen: 'Ik heb mijn schoenen laten lappen, om den koning dood te trappen.' Het Openbaar ministerie eiste tegen alle drie een half jaar gevangenisstraf.
In een duidelijk chronologische opzet laat de schrijver de ontwikkelingen zien rondom het begrip majesteitsschennis te beginnen bij hoofdstuk 1: 'Historische achtergronden' tot en met hoofdstuk 7: 'De naoorlogse vorstinnen'. Bij Beatrix merkt Aalders op dat dit een uitgesproken majesteitsschennisluwe periode was. Tot slot hoofdstuk 8 'Willem-Alexander' waarover de schrijver opmerkt dat daar nog weinig over te zeggen valt, daarvoor zit hij te kort op de troon.
Uit de tijd
Volgens Aalders is de huidige Wet op majesteitsschennis volkomen uit de tijd en staat de inhoud bovendien op gespannen voet met artikel 7 in de Grondwet over de vrijheid van meningsuiting en het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens.
Na twee uitgeverijen, die volgens Aalders het boek niet durfden uit te geven, wist hij het onder te brengen bij Uitgeverij Van Brug die, zoals hij opmerkt, 'niet behept was met koudwatervrees'.
Ook het ministerie van Veiligheid en Justitie had volgens hem last van 'hermelijnkoorts', en deed er ruim tien maanden in plaats van zes weken over om toestemming te verlenen voor inzage van stukken over majesteitsschennis. De Ombudsman moest er zelfs aan te pas komen.
Gerard Alders, Weg met de koning! - Twee eeuwen majesteitsschennis in Nederland, Uitgeverij Van Brug, Nijkerk, 2016, www.uitgeverijvanbrug.nl, ISBN 978 90 6523 481 0
→ artikel 7 Grondwet