Website over de 23 grondrechten in de Grondwet

Nieuws

Gerard Aalders schreef boek over majesteitsschennis

Bij Uitgeverij Van Brug verscheen deze maand het boek Weg met de koning! - Twee eeuwen majesteitsschennis in Nederland. Auteur Gerard Aalders belicht het verschijnsel in historisch perspectief en komt tot de conclusie dat majesteitsschennis in het verleden buitengewoon willekeurig werd toegepast. (12.02.16)

Lex Maiestas
Aalders begint zijn boek in het klassieke Rome waar een wet ingevoerd werd om de Maiestas, ofwel de hoogheid van de Romeinse staat, te beschermen. Keizer Tiberius misbruikte de Lex Maiestas echter om zichzelf te beschermen tegen kritiek. Een activiteit die volgens Aalders van alle tijden blijkt.

Chronologisch
In het boek ligt de nadruk op de laatste twee eeuwen. Aalders geeft tal van voorbeelden van majesteitsschennis en hoe de autoriteiten hiermee omgingen. Zoals de drie ‘boerenpummels' uit het Groninger Noordhorn die in 1889 voor de rechtbank in Leeuwarden stonden 'onder den beschuldiging den Koning gehoond te hebben'. Op een kermis hadden ze gezongen: 'Ik heb mijn schoenen laten lappen, om den koning dood te trappen.' Het Openbaar ministerie eiste tegen alle drie een half jaar gevangenisstraf.
In een duidelijk chronologische opzet laat de schrijver de ontwikkelingen zien rondom het begrip majesteitsschennis te beginnen bij hoofdstuk 1: 'Historische achtergronden' tot en met hoofdstuk 7: 'De naoorlogse vorstinnen'. Bij Beatrix merkt Aalders op dat dit een uitgesproken majesteitsschennisluwe periode was. Tot slot hoofdstuk 8 'Willem-Alexander' waarover de schrijver opmerkt dat daar nog weinig over te zeggen valt, daarvoor zit hij te kort op de troon.

Uit de tijd
Volgens Aalders is de huidige Wet op majesteitsschennis volkomen uit de tijd en staat de inhoud bovendien op gespannen voet met artikel 7 in de Grondwet over de vrijheid van meningsuiting en het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens.
Na twee uitgeverijen, die volgens Aalders het boek niet durfden uit te geven, wist hij het onder te brengen bij Uitgeverij Van Brug die, zoals hij opmerkt, 'niet behept was met koudwatervrees'.
Ook het ministerie van Veiligheid en Justitie had volgens hem last van 'hermelijnkoorts', en deed er ruim tien maanden in plaats van zes weken over om toestemming te verlenen voor inzage van stukken over majesteitsschennis. De Ombudsman moest er zelfs aan te pas komen.

Gerard Alders, Weg met de koning! - Twee eeuwen majesteitsschennis in Nederland, Uitgeverij Van Brug, Nijkerk, 2016, www.uitgeverijvanbrug.nl, ISBN 978 90 6523 481 0

artikel 7 Grondwet

Uitgelicht

Het kan wéér gruwelijk mis gaan

De risico’s die tot het Toeslagenschandaal hebben geleid, zijn niet verdwenen, stelde voorzitter Van Nispen van de enquêtecommissie Fraudebeleid en Dienstverlening:vast bij de presentatie van hun eindrapport Blind voor mens en recht:
De blindheid voor mensen en voor hun rechten is er nog steeds. Een indringende constatering is dan ook dat het wéér gruwelijk mis kan gaan. Dit kan morgen weer gebeuren, zo lang de overheid zich niet aan de eigen wetten houdt. Zo lang grondrechten niet worden gerespecteerd, waarborgen ontbreken en rechtsstatelijk handelen niet dagelijks in praktijk wordt gebracht. Zo lang geen invulling wordt gegeven aan macht en tegenmacht. Zo lang de staatsmachten blind blijven voor mens en recht. Zo lang blijft het risico bestaan dat mensen door overheidshandelen worden vermorzeld. Dat kan ieder van ons overkomen.

 

Bekijk oude afleveringen Uitgelicht

Nieuw verschenen

gogel

Jan Postma
Alexander Gogel (1765-1821)
Grondlegger van de Nederlandse staat

Alexander Gogel was een overtuigd patriot en maakte snel carrière in de Bataafse Republiek en de Franse tijd. Hij staat bekend als de man die het nieuwe financiële systeem van de Bataafse eenheidsstaat organiseerde. Ook was Gogel betrokken bij het opstellen van de Staatsregeling van 1798. Jan Postma schreef enige tijd geleden al weer een lijvige biografie van Alexander Gogel waarin hij hem vanwege zijn verdiensten als ‘Grondlegger van de Nederlandse staat’ bestempelt.
Postma beschrijft Alexander Gogel onder andere als strijdbaar voorstander van de afschaffing van de gilden. Gelijkheid betekende voor Gogel ook een vrije toegang tot alle beroepen. Opmerkelijk was zijn betrokkenheid bij de Nationale Konst-Gallery, de voorloper van het huidige Rijksmuseum. De basis van de collectie vormde de verbeurd verklaarde collectie van voormalig stadhouder Willem V.
(26.10.2023)

Bekijk overzicht nieuwe boeken

Knipoog

Zekerheid en bescherming

In 1798 kreeg Nederland zijn Staatsregeling voor het Bataafsche Volk waarin vrijheid, gelijkheid en broederschap - de beginselen van de Franse Revolutie - voorop stonden. Van de 23 grondrechten in de Grondwet kwamen maar liefst al 21 in de een of andere vorm in deze eerste staatsregeling voor.
In onze ingewikkelde maatschappij komen de spelregels van de Bataafse Republiek verrassend eenvoudig over. Neem artikel L over de manier waarop de staat met vreemdelingen moet omgaan:
‘De Maatschappij ontvangt alle Vreemdelingen, die de weldaaden der vrijheid vreedzaam wenschen te genieten, in haar midden, verleenende denzelven alle zekerheid en bescherming.’
(25.10.23)

Bekijk oude afleveringen Knipoog