Website over de 23 grondrechten in de Grondwet

Nieuws

Kabinet komt met compromis hoogste bestuursrechter

VVD en PvdA spraken in 2012 af dat er één hoogste bestuursrechter zou komen in plaats van de vier die ons land nu heeft. Het idee was dat de Hoge Raad ook alle zaken zou gaan behandelen die voorheen bij de Raad van State, de Centrale Raad van Beroep en het College van Beroep voor het bedrijfsleven terechtkwamen. ‘Hoge bestuursrechters kun je écht niet zomaar opheffen’ schreef Christiaan Pelgrim in NRC Handelsblad naar aanleiding van het zojuist verschenen compromisvoorstel van het kabinet. (29.02.16)

Vier bestuursrechters
Nederland heeft op dit moment maar liefst vier hoge bestuursrechters die allemaal het laatste oordeel vellen in bepaalde zaken tegen de overheid. Alle vier organen hebben eigen specialisaties.
● Voor belastingzaken is er de Hoge Raad.
● Klagen over gemeentelijke plannen op het gebied van ruimtelijke ordening doe je bij de Raad van State.
● Na een geweigerde uitkering kun je je gelijk halen bij de Centrale Raad van Beroep.
● Bedrijven die geen toestemming krijgen om te fuseren, stappen naar het College van Beroep voor het bedrijfsleven.
Er zijn zelfs kwesties die bij meer dan één hoge rechter spelen die daar vervolgens ook nog eens verschillend over kunnen oordelen. Dat was bijvoorbeeld het geval in de zaken tegen de SGP die geen vrouwen op de kieslijst wilde. De Raad van State vind in 2007 dat vrijheid van godsdienst en vrijheid van vereniging zwaarder wogen dan een mogelijke discriminatie. De Hoge Raad besliste echter in 2010 dat de SGP vrouwen moest toelaten op de kieslijst.

Raad van State
Bij de afgelopen kabinetsformatie spraken VVD en PvdA af dat er maar één hoge bestuursrechter zou overblijven en dat de Hoge Raad zou moeten zijn. Dat zou een eind maken aan de huidige onduidelijkheden en zou bovendien meteen een ander probleem oplossen, namelijk de twee petten van de Raad van State. Deze spreekt namelijk niet alleen recht in zaken tegen de overheid, maar is tegelijkertijd ook de belangrijkste adviseur van de regering. De Tweede Kamer vindt al jaren dat die twee rollen niet bij elkaar horen.

Compromis
He kabinet komt nu met een plan om de zaak overzichtelijker te maken. Het plan blijkt echter niet zo overzichtelijk als destijds was in het regeerakkoord was afgesproken, maar is een duidelijk compromisvoorstel.
Het kabinet zegt de Raad van State te waarderen om zijn snelheid en effectiviteit en wil de rechtspraak daar niet weghalen. Dus deze blijft bestaan als hoogste rechter. Wel verdwijnen de Centrale Raad van Beroep en het College van Beroep voor het bedrijfsleven. De zaken van het laatste college worden overgenomen door de Raad van State. De zaken van de Centrale Raad van Beroep gaan naar de vier gerechtshoven.

Pelgrim stelt in NRC Handelsblad dat VVD en PvdA kennelijk genoegen nemen met een minder vergaande splitsing. Wel vinden de twee dat de Raad van State haar twee taken beter moet scheiden. Niemand mag er bijvoorbeeld nog én rechter én adviseur zijn, maar de Raad van State wordt niet echt gesplitst. De Tweede Kamer wil en toch gebeurt het niet. Hoe kan dat, vraagt Pelgrim zich af...

Uitgelicht

Het kan wéér gruwelijk mis gaan

De risico’s die tot het Toeslagenschandaal hebben geleid, zijn niet verdwenen, stelde voorzitter Van Nispen van de enquêtecommissie Fraudebeleid en Dienstverlening:vast bij de presentatie van hun eindrapport Blind voor mens en recht:
De blindheid voor mensen en voor hun rechten is er nog steeds. Een indringende constatering is dan ook dat het wéér gruwelijk mis kan gaan. Dit kan morgen weer gebeuren, zo lang de overheid zich niet aan de eigen wetten houdt. Zo lang grondrechten niet worden gerespecteerd, waarborgen ontbreken en rechtsstatelijk handelen niet dagelijks in praktijk wordt gebracht. Zo lang geen invulling wordt gegeven aan macht en tegenmacht. Zo lang de staatsmachten blind blijven voor mens en recht. Zo lang blijft het risico bestaan dat mensen door overheidshandelen worden vermorzeld. Dat kan ieder van ons overkomen.

 

Bekijk oude afleveringen Uitgelicht

Nieuw verschenen

gogel

Jan Postma
Alexander Gogel (1765-1821)
Grondlegger van de Nederlandse staat

Alexander Gogel was een overtuigd patriot en maakte snel carrière in de Bataafse Republiek en de Franse tijd. Hij staat bekend als de man die het nieuwe financiële systeem van de Bataafse eenheidsstaat organiseerde. Ook was Gogel betrokken bij het opstellen van de Staatsregeling van 1798. Jan Postma schreef enige tijd geleden al weer een lijvige biografie van Alexander Gogel waarin hij hem vanwege zijn verdiensten als ‘Grondlegger van de Nederlandse staat’ bestempelt.
Postma beschrijft Alexander Gogel onder andere als strijdbaar voorstander van de afschaffing van de gilden. Gelijkheid betekende voor Gogel ook een vrije toegang tot alle beroepen. Opmerkelijk was zijn betrokkenheid bij de Nationale Konst-Gallery, de voorloper van het huidige Rijksmuseum. De basis van de collectie vormde de verbeurd verklaarde collectie van voormalig stadhouder Willem V.
(26.10.2023)

Bekijk overzicht nieuwe boeken

Knipoog

Zekerheid en bescherming

In 1798 kreeg Nederland zijn Staatsregeling voor het Bataafsche Volk waarin vrijheid, gelijkheid en broederschap - de beginselen van de Franse Revolutie - voorop stonden. Van de 23 grondrechten in de Grondwet kwamen maar liefst al 21 in de een of andere vorm in deze eerste staatsregeling voor.
In onze ingewikkelde maatschappij komen de spelregels van de Bataafse Republiek verrassend eenvoudig over. Neem artikel L over de manier waarop de staat met vreemdelingen moet omgaan:
‘De Maatschappij ontvangt alle Vreemdelingen, die de weldaaden der vrijheid vreedzaam wenschen te genieten, in haar midden, verleenende denzelven alle zekerheid en bescherming.’
(25.10.23)

Bekijk oude afleveringen Knipoog