Website over de 23 grondrechten in de Grondwet

Nieuws

Programma’s politieke partijen op gespannen voet met rechtsstaat

Uit onderzoek van de Orde van Advocaten blijkt dat bijna alle partijen onderdelen in hun verkiezingsprogramma’s hebben die in strijd lijken met de beginselen van de rechtsstaat.

Staatscommissie Parlementair stelsel benoemd

Minister Plasterk heeft een staatscommissie onder leiding van Johan Remkes ingesteld die zich zal buigen over een staatsrechtelijke herbezinning op de parlementaire democratie.

Kamermeerderheid wil discriminatie seksuele geaardheid in de Grondwet verbieden

Sinds kort is er een Kamermeerderheid die discriminatie op grond van handicap en seksuele geaardheid expliciet in artikel 1 van de Grondwet wil opnemen.

Eindhoven mocht bijeenkomst ‘haatpredikers’ niet verbieden

Een jaar geleden verbood de burgemeester van Eindehoven een conferentie van ‘haatpredikers’. Deze uitspraak is volgens de rechter in strijd met artikel 9 van de Grondwet.

Gemengd schoolzwemmen ook voor islamitische meisjes in Zwitserland

Het Europese Hof heeft uitspraak gedaan in een zaak van twee families tegen de Zwitserse staat. Ze eisten dat hun dochters vrijstelling kregen om deel te nemen aan het gemengd schoolzwemmen.

Tweede Kamer stelt fractievorming aan de orde

De afgelopen maanden heeft een werkgroep uit de Tweede Kamer zich over het probleem rond de fractievorming gebogen. Aanleiding was de steeds verdere versnippering in de Kamer: tijdens de huidige zittingsperiode breidde het aantal fracties zich uit van elf naar zestien. Al enige tijd is de Tweede Kamer bezig om naar mogelijkheden zoeken om de gevolgen van afsplitsingen te verkleinen.

Tweede Kamer akkoord met nieuwe Donorwet

Op initiatief van D66 ging de Tweede Kamer in september akkoord met de Donorwet die gebaseerd is op een actief donorregistratiesysteem. Het vraagt van de burger actief een keuze te maken om niet als donor geregistreerd te staan: ja, tenzij.

Niet met vergiet op je hoofd op ID-kaart

De pastafari’s zijn aanhangers van de Kerk van het Vliegende Spaghettimonster. Voor ongelovigen zijn ze herkenbaar aan een vergiet op hun hoofd. Daar draaide het vorige maand om voor de bestuursrechter van de rechtbank Noord-Nederland. Aartsbisschop Dirk Jan Dijkstra van de pastafari’s eiste dat de gemeente Emmen zou toestaan dat iedere pastafari met een vergiet op het hoofd op de pasfoto mag op een ID-bewijs. Op 28 juli vonniste de rechter dat de leden van het kerkgenootschap niet met een vergiet op hun hoofd op een officieel identiteitsbewijs mogen.

Kiesraad bepleit wijzigingen Referendumwet

In een evaluatie van het Oekraïne-referendum van 6 april komt de Kiesraad tot de conclusie dat de Wet raadgevend referendum uit 2015 in de praktijk enkele duidelijke onvolkomenheden en weeffouten blijkt te bevatten. De raad bepleit daarom de wet onder andere te wijzigen op het punt van het tussentijds bekendmaken van opkomstcijfers en het elektronische indienen van referendumverzoeken mogelijk te maken. Naast het vaststellen van de officiële uitslagen van verkiezingen en referenda adviseert de Kiesraad regering en parlement over de organisatie ervan. (06.06.16)

Raad van State: Rechtsstaat geen sluitpost bij wetgeving

In zijn jaarverslag 2015 constateert de Raad van State een afnemende kwaliteit van wetgeving. De wens tot snelle besluitvorming en het verwerven van politiek en bestuurlijk draagvlak prevaleert steeds vaker boven een deugdelijke juridische toetsing, vindt de raad. De waarden van de rechtstaat mogen geen sluitpost worden bij het streven naar resultaat, snelheid en draagvlak, aldus de Raad van State.

Kabinet komt met compromis hoogste bestuursrechter

VVD en PvdA spraken in 2012 af dat er één hoogste bestuursrechter zou komen in plaats van de vier die ons land nu heeft. Het idee was dat de Hoge Raad ook alle zaken zou gaan behandelen die voorheen bij de Raad van State, de Centrale Raad van Beroep en het College van Beroep voor het bedrijfsleven terechtkwamen. ‘Hoge bestuursrechters kun je écht niet zomaar opheffen’ schreef Christiaan Pelgrim in NRC Handelsblad naar aanleiding van het zojuist verschenen compromisvoorstel van het kabinet. (29.02.16)

Gerard Aalders schreef boek over majesteitsschennis

Bij Uitgeverij Van Brug verscheen deze maand het boek Weg met de koning! - Twee eeuwen majesteitsschennis in Nederland. Auteur Gerard Aalders belicht het verschijnsel in historisch perspectief en komt tot de conclusie dat majesteitsschennis in het verleden buitengewoon willekeurig werd toegepast. (12.02.16)

Vanaf 1 juli gaat rechter scherper op ontslaggronden letten

(15.07.15) Per 1 juli 2015 is het tweede deel van de Wet werk en zekerheid in werking getreden. Eén van de belangrijkste wijzigingen is dat de werkgever voortaan nauwkeurig moet bewijzen waarom een werknemer niet meer functioneert en dat dat een grond is om hem of haar te ontslaan.

Eerste Kamer verwerpt bezuiniging op rechtsbijstand

(20.01.2015) Met het aannemen van een motie van CDA-senator Franken heeft de Eerste Kamer een bezuiniging van 85 miljoen euro op de rechtsbijstand verworpen. Staatssecretaris Teeven verklaarde na afloop dat hij de motie in het kabinet gaat bespreken. De opstellers van de motie gaan ervan uit dat de regering de 85 miljoen elders in de Justitie-begroting zal vinden.

Verkoop ‘Mein Kampf’ leidt niet tot veroordeling

(21.11.2014) De Amsterdamse rechtbank gaat de verkoop van Hitlers Mein Kampf in een Amsterdamse galerie niet beboeten. In beginsel is de verkoop van het boek strafbaar omdat dat zou aanzetten tot haat en discriminatie. Volgens de rechter echter zou een veroordeling op dit moment indruisen tegen de vrijheid van meningsuiting.

Pro-Gaza demonstratie in Amsterdam

(04.08.14) Ruim 2000 demonstranten deden mee aan een Pro-Gaza demonstratie op het Museumplein in Amsterdam tegen het Israëlische geweld in Gaza. Aan de rand van het plein stonden grafzerken van piepschuim. Toen uit de luidsprekers het geluid van vallende bommen klonk, lieten honderden demonstranten zich op de grond vallen.

Grondwet krijgt algemene bepaling over democratische rechtsstaat

(02.07.14) De Grondwet krijgt een algemene bepaling die uitdrukt dat Nederland een democratische rechtsstaat is. Deze zal aan Artikel 1 worden toegevoegd. De tekst wordt: 'De Grondwet waarborgt de democratie, de rechtsstaat en de grondrechten'.

Hoge Raad verbiedt vereniging Martijn

(12.05.14) Nadat de rechtbank in 2012 de vereniging Martijn verboden had, vernietigde het gerechtshof in Leeuwarden dat besluit een jaar geleden en werd het verbod op Martijn opgeheven (zie vorig bericht). Inmiddels heeft de zaak voor de Hoge Raad gediend. Deze heeft op 18 april 2014 alsnog besloten dat de pedofielenvereniging moet worden verboden en ontbonden. De Hoge Raad oordeelde dat 'de vereniging de gevaren van seksueel contact met jonge kinderen bagatelliseert, dergelijke contacten zelfs verheerlijkt en haar opvattingen ook propageert'. Het hoogste rechtscollege vindt de bescherming van kinderen zo belangrijk dat het recht op vereniging ervoor moet wijken. Daarmee volgt de Hoge Raad de eerste uitspraak uit juni 2012.

GrondwetStrijd om burgers tot wijzigingen in Grondwet te inspireren

(09.08.13)  Volgend jaar maart bestaat de Nederlandse Grondwet 200 jaar. De Academie voor Wetgeving organiseert samen met het Nationaal Comité 200 jaar Koninkrijk een GrondwetStrijd. Iedereen kan aan de wedstrijd meedoen met een eigen wijziging van de Grondwet. Dat kan een wijziging van een bestaand artikel zijn of een geheel nieuw Grondwetartikel.

Eerste Kamer schaft wetsartikel godslastering af

(04.12.2013) Nadat in april de Tweede Kamer had ingestemd met het initiatiefwetsvoorstel van D66 en de SP om artikel 147 van het Wetboek van Strafrecht te laten vervallen, is nu ook de Eerste Kamer akkoord gegaan. Sinds 1968 is het in het artikel vervatte verbod op smalende godslastering niet meer toegepast.

Uitgelicht

Het kan wéér gruwelijk mis gaan

De risico’s die tot het Toeslagenschandaal hebben geleid, zijn niet verdwenen, stelde voorzitter Van Nispen van de enquêtecommissie Fraudebeleid en Dienstverlening:vast bij de presentatie van hun eindrapport Blind voor mens en recht:
De blindheid voor mensen en voor hun rechten is er nog steeds. Een indringende constatering is dan ook dat het wéér gruwelijk mis kan gaan. Dit kan morgen weer gebeuren, zo lang de overheid zich niet aan de eigen wetten houdt. Zo lang grondrechten niet worden gerespecteerd, waarborgen ontbreken en rechtsstatelijk handelen niet dagelijks in praktijk wordt gebracht. Zo lang geen invulling wordt gegeven aan macht en tegenmacht. Zo lang de staatsmachten blind blijven voor mens en recht. Zo lang blijft het risico bestaan dat mensen door overheidshandelen worden vermorzeld. Dat kan ieder van ons overkomen.

 

Bekijk oude afleveringen Uitgelicht

Nieuw verschenen

gogel

Jan Postma
Alexander Gogel (1765-1821)
Grondlegger van de Nederlandse staat

Alexander Gogel was een overtuigd patriot en maakte snel carrière in de Bataafse Republiek en de Franse tijd. Hij staat bekend als de man die het nieuwe financiële systeem van de Bataafse eenheidsstaat organiseerde. Ook was Gogel betrokken bij het opstellen van de Staatsregeling van 1798. Jan Postma schreef enige tijd geleden al weer een lijvige biografie van Alexander Gogel waarin hij hem vanwege zijn verdiensten als ‘Grondlegger van de Nederlandse staat’ bestempelt.
Postma beschrijft Alexander Gogel onder andere als strijdbaar voorstander van de afschaffing van de gilden. Gelijkheid betekende voor Gogel ook een vrije toegang tot alle beroepen. Opmerkelijk was zijn betrokkenheid bij de Nationale Konst-Gallery, de voorloper van het huidige Rijksmuseum. De basis van de collectie vormde de verbeurd verklaarde collectie van voormalig stadhouder Willem V.
(26.10.2023)

Bekijk overzicht nieuwe boeken

Knipoog

Zekerheid en bescherming

In 1798 kreeg Nederland zijn Staatsregeling voor het Bataafsche Volk waarin vrijheid, gelijkheid en broederschap - de beginselen van de Franse Revolutie - voorop stonden. Van de 23 grondrechten in de Grondwet kwamen maar liefst al 21 in de een of andere vorm in deze eerste staatsregeling voor.
In onze ingewikkelde maatschappij komen de spelregels van de Bataafse Republiek verrassend eenvoudig over. Neem artikel L over de manier waarop de staat met vreemdelingen moet omgaan:
‘De Maatschappij ontvangt alle Vreemdelingen, die de weldaaden der vrijheid vreedzaam wenschen te genieten, in haar midden, verleenende denzelven alle zekerheid en bescherming.’
(25.10.23)

Bekijk oude afleveringen Knipoog